Bản Mạt (thuộc địa phận xã Chiềng Mung, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La) nằm trên quốc lộ 105 (nay là quốc lộ 4G) - huyết mạch giao thông nối liền giữa Sơn La với chiến trường Bắc Lào.
Ngược dòng lịch sử, Sơn La xưa kia được mệnh danh là nơi rừng thiêng nước độc, là mảnh đất biên cương phên dậu phía Tây của Tổ quốc. Sơn La có vị trí chiến lược quan trọng về chính trị, an ninh quốc phòng.
Khu căn cứ cách mạng Mường Chanh thuộc bản Cang Mường, xã Mường Chanh, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La; cách trung tâm huyện lỵ Mai Sơn 50 km về phía Tây Bắc, cách thành phố Sơn La 20 km về phía Tây Nam.
Năm 1964, đế quốc Mỹ bị thất bại trong chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” ở miền Nam Việt Nam, chúng dựng nên sự kiện “Vịnh Bắc Bộ”, tiến hành cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ nhất.
Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, huyện Quỳnh Nhai có vị trí chiến lược quan trọng về quân sự, là cửa ngõ để quân ta có thể từ Than Uyên (Lai Châu) tiến vào và đi sang Tuần Giáo, Điện Biên.
Trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc ta, có rất nhiều cuộc khởi nghĩa tiêu biểu chống giặc ngoại xâm, gìn giữ và thống nhất đất nước.
Mường Hung thời kỳ thuộc Pháp là một tổng, bao gồm các xã: Nà Nghịu, Chiềng Khoang, Chiềng Cang, Chiềng Khương, Mường Sại và Mường Hung, trụ sở Tổng Mường Hung đặt tại trung tâm xã Mường Hung, huyện Sông Mã ngày nay.
Hang Hua Bó là quần thể hang động nằm cạnh nhau dưới chân núi đá vôi được bao bọc bởi một khu rừng nguyên sinh trong thung lũng, cảnh quan nơi đây hoang sơ, u tịch gắn với vùng đất có lịch sử từ lâu đời.
Năm 1950, Trung ương Đảng quyết định mở chiến dịch biên giới, tấn công các vị trí xung yếu trên đường số 4 (Lạng Sơn - Cao Bằng). Thực dân Pháp phải điều động lực lượng ở nơi khác để tiếp viện cho Mặt trận Biên giới.
Hưởng ứng lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của Hồ Chủ tịch ngày 19/12/1946, nhân dân Sơn La cùng với nhân dân cả nước bước vào cuộc trường kỳ kháng chiến.
Phù Yên là vùng đất có lịch sử lâu đời, đất đai bằng phẳng, dân cư tập trung đông đúc thuận lợi cho việc sản xuất canh tác nông nghiệp. Huyện còn có một vị trí quan trọng, là vùng đất cửa ngõ của Sơn La.